ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ
Με συνθήματα όπως «Ευρώπη, άνοιξε τα μάτια σου», «Τέλος στις διακρίσεις» και «Τέρμα στην Αλβανοφοβία» χιλιάδες Σέρβοι πολίτες αλβανικής καταγωγής πραγματοποίησαν συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο Πρέσεβο. Στη διάρκεια της συγκέντρωσης αναγνώστηκε διακήρυξη στην αλβανική γλώσσα, η οποία υιοθετήθηκε ομόφωνα από όλα τα αλβανικά πολιτικά κόμματα της νότιας Σερβίας και με την οποία καταγγέλλεται η απομάκρυνση του μνημείου για τους πεσόντες του «Απελευθερωτικού Στρατού του Πρέσεβο, Μεντβέτζα και Μπουγιάνοβατς» (UCPMB), ενώ ζητείται η επανατοποθέτηση του στην κεντρική πλατεία του Πρέσεβο με τη βοήθεια της διεθνούς κοινότητας.
Στο μεταξύ, ο πρωθυπουργός, Ίβιτσα Ντάτσιτς, υπογράμμισε ότι η κατάσταση ασφαλείας στο Πρέσεβo είναι σταθερή μετά την απομάκρυνση του μνημείου, τονίζοντας ότι «δεν παραβιάστηκαν ούτε πρόκειται να παραβιαστούν τα ανθρώπινα, εθνικά και αστικά δικαιώματα κανενός, αλλά ταυτόχρονα κανείς δεν έχει δικαίωμα να ταπεινώνει τη Σερβία». Ο κ. Ντάτσις σημείωσε ότι «η απομάκρυνση του παράνομα τοποθετημένου μνημείου, όχι μόνο προς τιμήν των μελών του αποκαλούμενου UCPMB, αλλά και των μελών του “Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσόβου” (UCK) που σκοτώθηκαν στο Κόσοβο, είναι εσωτερικό ζήτημα της Σερβίας». Άλλωστε, συμπλήρωσε ο κ. Ντάτσιτς, αυτό του διεμήνυσαν οι ξένοι πρέσβεις, με τους οποίους συζήτησε πρόσφατα για το θέμα του μνημείου στο Πρέσεβο.
Σχολιάζοντας την άποψη του ΟΑΣΕ ότι η σερβική κυβέρνηση θα έπρεπε να περιμένει ώστε με διαπραγματεύσεις να επιτευχθεί συμβιβαστική λύση, επισημαίνεται ότι κανείς από τη διεθνή κοινότητα δεν παραπονέθηκε για την απομάκρυνση του μνημείου, η οποία πραγματοποιήθηκε με εντολή του υπουργείου Δικαιοσύνης της Σερβίας, επειδή έληξαν οι προθεσμίες.
Για πολιτισμένη συμπεριφορά των σερβικών αρχών έκανε λόγο ο αναπληρωτής πρωθυπουργός και υπουργός Άμυνας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, τονίζοντας ότι «η Σερβία δεν έκανε τίποτα που να πυροδοτεί μια συγκρουσιακή κατάσταση στο νότο». Εξέφρασε, πάντως, την ελπίδα ότι σύντομα θα αποκλιμακωθεί η ένταση στην περιοχή.
Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός της Αλβανίας, Σαλί Μπερίσα, επέκρινε τη Σερβία για «Αλβανοφοβία», ενώ χαρακτήρισε τους πεσόντες του UCPMB «ήρωες της Κοιλάδας του Πρέσεβο». Παράλληλα, κάλεσε τους Αλβανούς της νότιας Σερβίας «να μην απαντήσουν στις προκλήσεις και να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους απέναντι στην αστυνομική τρομοκράτηση που επιβάλλει το Βελιγράδι».
Εκ μέρους του ΓΓ του ΟΗΕ, ο εκπρόσωπος Τύπου, Μάρτιν Νεζίρκι, σε ανακοίνωση του, τόνισε ότι «ο ΟΗΕ παρακολουθεί τις εξελίξεις στην Κοιλάδα του Πρέσεβο και απευθύνει έκκληση για ηρεμία» και πρόσθεσε ότι «μπορούν να πραγματοποιούνται ειρηνικές διαμαρτυρίες». Υπενθύμισε, τέλος, ότι «ο ΟΗΕ έχει επανειλημμένα υπογραμμίσει την ανάγκη για διεθνή και περιφερειακή συμφιλίωση στα Δυτικά Βαλκάνια».
Σε αντίδραση για την απομάκρυνση του μνημείου οι Αλβανοί του Κοσσόβου προέβησαν στη βεβήλωση σερβικών νεκροταφείων και ιστορικών μνημείων στο Κόσσοβο, για τρεις συνεχόμενες μέρες, κυρίως στους δήμους Κλόκοτ, Όμπιλιτς, Κόσσοβο Πόλιε και Πριζρένης, πράξεις που στρέφονται κατά του πολιτισμού.
Ο πρωθυπουργός της Σερβίας κ. Ντάσιτς, απευθυνόμενος προς τις διεθνείς δυνάμεις και Οργανισμούς, υπογράμμισε δίκαια ότι «έχουν την υποχρέωση να εγγυώνται την ειρήνη και την ασφάλεια όλων των πολιτών και να προστατεύουν την περιουσία τους και την πολιτιστική κληρονομιά τους». Ο κ. Ντάτσιτς σημείωσε ακόμη ότι η απομάκρυνση του μνημείου για τους πεσόντες του UCPMB δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία για τέτοιου είδους ενέργειες. «Εδώ πρόκειται για βανδαλισμούς νεκροταφείων και επιθέσεις σε εκκλησίες και μοναστήρια, κάτι που δεν έχει συμβεί ποτέ, ούτε πρόκειται να συμβεί στη νότια Σερβία» δήλωσε ο Σέρβος πρωθυπουργός.
Στο μεταξύ, ο επικεφαλής της αποστολής του ΟΑΣΕ στο Κόσσοβο Ζαν-Κλωντ Σλούμπεργκερ και αξιωματούχοι της EULEX καταδίκασαν απερίφραστα τη βεβήλωση ορθόδοξων τάφων και θρησκευτικών μνημείων στο Κόσσοβο και απηύθυναν έκκληση για αποτροπή της βίας και ταχύτερη επέμβαση της αστυνομίας.
Από την πλευρά της η EULEX, σε ανακοίνωσή της επισήμανε ότι «οι ειρηνικές διαδηλώσεις είναι φυσιολογικές σε κάθε σύγχρονη, δημοκρατική κοινωνία, αλλά η εσκεμμένη βεβήλωση νεκροταφείων και θρησκευτικών τοποθεσιών είναι απόλυτα καταδικαστέα. Η EULEX καλεί τους πολίτες να σέβονται το νόμο και να απόσχουν από κάθε βίαιη ενέργεια».
Σε ανακοίνωση της, η πρεσβεία των ΗΠΑ στην Πρίστινα τόνισε ότι «κατανοεί την σημασία της απομάκρυνσης του μνημείου για τους πεσόντες του UCPBM στο Πρέσεβο» και εξέφρασε λύπη για το γεγονός ότι η πράξη αυτή προκάλεσε βίαιες αντιδράσεις στο Κόσσοβο. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες με θλίψη παρακολουθούν τη χρήση βίας και καταδικάζουν τις επιθέσεις αντεκδίκησης σε μνημεία, εκκλησίες και μέλη της κοινότητας των Σέρβων στο Κόσσοβο. Οι επιθέσεις αυτές όχι μόνο υπονομεύουν το πνεύμα της πολυπολιτισμικότητας στο Κόσσοβο, αλλά πλήττουν επίσης τις κοινότητες στο Κόσσοβο εξαιτίας της απόφασης που ελήφθη στο Βελιγράδι»
Άλλη μια ενέργεια που προβληματίζει εκ μέρους των Αλβανών καθώς η Σερβική κυβέρνηση ενήργησε με πάσα νομιμότητα στα πλαίσια που κάθε οργανωμένο κράτος οφείλει να δρα σε αυθέραιτες ενέργειες πολιτών του. Η βεβήλωση όμως εκ μέρους των Αλβανών νεκροταφείων και θρησκευτικών μνημείων είναι απαράδεκτη και δεν παραβιάζει τα δικαιώματα μόνο των θρησκευτικών και εθνοτικών κοινοτήτων, στις οποίες αυτά ανήκουν, αλλά του συνόλου της κοινωνίας. Όσο για τη Δύση καλό είναι να καταλάβει ότι κάθε ανοχή θα αποτελεί το φυτίλι άλλων, τραγικότερων ενεργειών.