ΓΡΑΦΕΙ Ο ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΤΗΣ ΝΑ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ
Ο πόλεμος στη Συρία φέρνει την απόγνωση στους διπλωμάτες ανά τον κόσμο. Το Κρεμλίνο είναι πρόθυμο όσο ποτέ, μετά την ανακοίνωση από τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι θα στηρίξει με όπλα τους αντάρτες, να στηρίξει τον Άσαντ. Μια λύση στη σύγκρουση, κατόπιν διαπραγματεύσεων, είναι όλο και πιο απίθανη.
Πολλοί Ρώσοι πολιτικοί εξακολουθούν να θεωρούν τον πόλεμο στο Κοσσυφοπέδιο και τον βομβαρδισμό της Σερβίας ως μια μεγάλη ταπείνωση. Ενόψει των υποτιθέμενων διαπραγματεύσεων της Γενεύης, οι θέσεις της Ρωσίας φαίνονται από εν μέρει, έως σχεδόν καθόλου διαπραγματεύσιμες. Πολλοί Ρώσοι πολιτικοί εξακολουθούν να θεωρούν τον πόλεμο στο Κοσσυφοπέδιο και τον βομβαρδισμό της Σερβίας ως μια μεγάλη ταπείνωση. Ενόψει των υποτιθέμενων διαπραγματεύσεων της Γενεύης, οι θέσεις της Ρωσίας φαίνονται από εν μέρει, έως σχεδόν καθόλου διαπραγματεύσιμες. Ο Φιόντορ Κουκιάνοβ, εκδότης του περιοδικού «Russia in Global Affairs» αντλεί ένα ζοφερό συμπέρασμα: Η επίλυση της σύγκρουσης είναι «μια σχεδόν αδύνατη διπλωματική αποστολή».
Ο Γιούρι Ουσάκοβ, σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν μετέδωσε με τις δηλώσεις του στον παγκόσμιο Τύπο τον σκεπτικισμό της Ρωσίας, με έναν παραλληλισμό με το 2003. Εκείνη την εποχή, η Ουάσιγκτον είχε μιλήσει για αποδείξεις για την ύπαρξη όπλων μαζικής καταστροφής στο οπλοστάσιο του Ιρακινού δικτάτορα Σαντάμ Χουσεΐν. Ο Κόλιν Πάουελ, τότε Υπουργός Εξωτερικών, παρουσίασε τις υποτιθέμενες αποδείξεις στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Μια στρατιωτική συμμαχία υπό αμερικανική ηγεσία εισέβαλε στο Ιράκ λίγο αργότερα. Όμως, τα εν λόγω όπλα μαζικής καταστροφής ποτέ δεν βρέθηκαν. Δέκα χρόνια αργότερα και πάλι τα όπλα μαζικής καταστροφής έρχονται επίκεντρο. Αυτήν την φορά οι Αμερικανοί κατηγορούν τον Πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ ότι έχει χημικά όπλα. Σύμφωνα με την αμερικανική κυβέρνηση, αυτά έχουν χρησιμοποιηθεί κατά της αντιπολίτευσης.
Ο Λευκός Οίκος λέει ότι ο Άσαντ έχει υπερβεί την «κόκκινη γραμμή» για την οποία έκανε νωρίτερα λόγο ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα. Την Παρασκευή το βράδυ ο Λευκός Οίκος έκανε ένα βήμα περαιτέρω, δηλώνοντας ότι δεν υπάρχει για το σενάριο της Συρίας η υπόθεση της παραμονής του Άσαντ στην εξουσία.
Μέχρι τώρα, ο Λευκός Οίκος απέτυχε να παράσχει πειστικές απαντήσεις σε δύο βασικά ερωτήματα: Γιατί οι χριστιανοί της Συρίας παραμένουν πιστοί στο Άσαντ, και τι θα συμβεί στη Συρία μετά το τέλος του καθεστώτος; Και υπάρχει και ένα τρίτο ερώτημα, που δεν είναι λιγότερο σημαντικό: Ακόμη και αν η διευθέτηση κατόπιν διαπραγματεύσεων επιτευχθεί με ειρηνικά μέσα, είναι η Συρία καταδικασμένη να γίνει ένα άλλο Ιράκ; Από την άλλη, όσο περισσότερο διαρκεί αυτή η σύγκρουση, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες ότι μια μετα-Άσαντ Συρία θα καταλήξει σε μια Σομαλία της Μέσης Ανατολής – ένα αποτυχημένο κράτος με συνεχώς αντιμαχόμενες φατρίες.
Η Αμερική θέλει την ανατροπή του Άσαντ, η Ρωσία τον υποστηρίζει
Κατά την σύνοδο κορυφής G-8 το Σαββατοκύριακο, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ομπάμα συναντά τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν. Στη Βόρεια Ιρλανδία, οι παρατηρητές ήλπιζαν ότι οι δύο ηγέτες θα πρέπει να συμφωνήσουν έστω και υποτονοτικά για την προγραμματισμένη διάσκεψη για τη Συρία στη Γενεύη.
Αλλά ένας διπλωματικός συμβιβασμός μεταξύ της Μόσχας και της Ουάσιγκτον φαίνεται σχεδόν αδύνατος. Η Αμερική θέλει την ανατροπή του Άσαντ, η Ρωσία τον υποστηρίζει. Ο Πούτιν θέλει το Ιράν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στη Γενεύη, ο Ομπάμα το αποκλείει. Το Κρεμλίνο δεν θέλει στο τραπέζι τις «ριζοσπαστικές δυνάμεις της αντιπολίτευσης». Ο ίδιος ο Πούτιν τους αποκάλεσε «κανίβαλους». Η Ρωσία είναι στο θέμα της υποστήριξης του Άσαντ τόσο ανένδοτη, όχι επειδή η Μόσχα ενδιαφέρεται για το πρόσωπο του Σύρου Προέδρου, αλλά επειδή το θεωρεί ως θέμα αρχής.
Η Δύση στηρίζεται στην «ευθύνη για την προστασία» – αυτό που αποκαλεί προστατευτική δέσμευση της διεθνούς κοινότητας προς τον πληθυσμό σε έναν εμφύλιο πόλεμο. Η Ρωσία υποστηρίζει την εθνική κυριαρχία και ζητεί να μην υπάρξει καμία αλλαγή καθεστώτος υπό εξωτερική πίεση – τουλάχιστον όχι χωρίς ένα ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η Μόσχα έχει ανακηρύξει ως «κόκκινη γραμμή» την αλλαγή του καθεστώτος της Συρίας.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, η Μεσόγειος εισήρθε σε μια νέα πολεμική εποχή
Αν η συνάντηση της Γενεύης υπάρξει πράγματι, οι πιθανότητες μιας συμφωνίας είναι ελάχιστες εξαιτίας αυτής της θεμελιώδους διαμάχης. Το 1995 η συμφωνία του Ντέιτον καθόρισε την αναδιοργάνωση στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Το 1999 στο Ραμπουγιέ ήταν να διεθυτηθεί η σύγκρουση, αλλά μετά το τέλος των διαπραγματεύσεων το ΝΑΤΟ άρχισε με τους βομβαρδισμούς κατά της Σερβίας. Η Ρωσία ως προστάτης της Σερβίας διαμαρτυρήθηκε, αλλά έπρεπε να συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορούσε πλέον να επηρεάσει τις εξελίξεις.
Μετά την πληγή στη Λιβύη, ο αδήλωτος στόχος του Κρεμλίνου είναι να αποτρέψει τις ΗΠΑ από την θέσπιση μιας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων ή ένα ναυτικό αποκλεισμό του καθεστώτος του Σύρου Προέδρου Μπασάρ Άσαντ. Η παρουσία των ρωσικών πολεμικών πλοίων που περιπολούν στα ύδατα κοντά στη ρωσική ναυτική βάση στο συριακό λιμάνι της Ταρτούς, δείχνει ότι το Κρεμλίνο έχει λάβει μια σοβαρή στάση. Το μοναδικό ρωσικό αεροπλανοφόρο «Ναύαρχος Κουζνέτσοφ» ετοιμάζεται εσπευσμένα να αποσταλεί μέσα στις επόμενες βδομάδες στη Μεσόγειο, τα στρατιωτικά αεροδρόμια στη Νότια Στρατιωτική Περιφέρεια της Ρωσίας έχουν ενισχυθεί θεαματικά, στην Αρμενία έχουν αναπτυχθεί τακτικά πυραυλικά συγκροτήματα, ενώ στις 7 Ιουνίου η Ρωσία πρότεινε να στείλει μια ταξιαρχία στο Γκολάν, ως αντικατάσταση του αγήματος των Αυστριακών.
Κατά την άποψη της Μόσχας, η επίδειξη δύναμης είναι ο καλύτερος τρόπος για να διατηρήσει την επιρροή της στην σκληρή γειτονιά της Μέσης Ανατολής, και η Δαμασκός είναι το «Στάλινγκραντ» της ρωσικής διπλωματίας. Μετά από χρόνια γεωπολιτικής απόσυρσης, η Μόσχα επέλεξε τη Συρία ως έναν τρόπο αναβίωσης της εικόνας στην παγκόσμια εξουσία. «Ούτε ένα βήμα πίσω» η στρατηγική του Κρεμλίνου, όπως ήταν και για τον Κόκκινο Στρατό στις όχθες του ποταμού Βόλγα κατά τη διάρκεια του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου.
Ίσως το πλέον αβέβαιο σενάριο σε πλήρη εξέλιξη. Σημαντικοί Αναλυτές αλλά και σπουδαίες μυστικές υπηρεσίες ισχυρών χωρών, έχουν μέχρι σήμερα διαψευσθεί σε εκτιμήσεις τους κυρίως για το τέλος του Άσαντ. Τελικά τα πράγματα φαίνονται πολύ πιο πολύπλοκα και καμιά εκτίμηση ούτε και τώρα είναι ασφαλής